KURMACANIN DİNAMİKLERİ

KURMACANIN DİNAMİKLERİ ya da HİKÂYENİN ALGORİTMASI

Hikâye anlatmak ve hikâye kurgulamanın yordamları üzerine

Hayatımız hikâyelerle çevrili... Bir anımızı paylaşırken, sosyal medyada yazarken ya da kendi kendimize düşünürken… Hikâyeler, hem hatırlamanın hem de paylaşmanın en eski ve en güçlü yollarından biri. Masallardan tiyatroya, romanlardan video oyunlarına kadar her şeyin merkezinde bir anlatı bulunur. Bu atölye, katılımcıları öncelikle hikâyenin gücünü keşfetmeye çağırırken, aynı zamanda kendi kurmaca dünyasını inşa etmeye davet ediyor.

Kurmaca yazarlığı, yalnızca kelimeleri yan yana getirmekten ibaret değildir; olay örgüsünü kurmak, karakterleri inşa etmek, doğru zamanı ve mekânı seçmek, atmosfer yaratmak ve okuru içine çeken bir anlatı dili bulmak gerekir. Bu atölyede, kurmacanın temel yapı taşlarını keşfedeceğiz: Hikâyeyi ayakta tutan iskelet olan olay örgüsü, çatışmalarla ve motivasyonlarla şekillenen karakterler, anlatıcı ve bakış açısının gücü, zaman ve mekânın işlevi, diyalogların sahiciliği… Yani, bir hikâyeyi “hikâye” yapan tüm unsurlar.

Amacımız, katılımcıların kendi hikâye fikirlerini bilinçli bir kurmaca çerçevesine oturtabilmelerine, farklı türlerde denemeler yapabilmelerine ve yazarken kendi seslerini bulmalarına yardımcı olmak. Kuralları öğrenip gerektiğinde bilinçli olarak ihlal etmeyi, yazarken içgüdülerimizle beraber teknik bilgiden de faydalanmayı deneyimleyeceğiz. Bu atölye, yazmayı düşünen herkese bir yol haritası sunarken aynı zamanda yaratıcı bir alan
açmayı, yazının hem disiplin hem de özgürlük barındıran dünyasını birlikte keşfetmeyi hedefliyor.

1. Hikâye ve kurmaca ne işe yarar?

• Hikâye nedir ve neden neden hikâyelere ihtiyaç duyarız?
• Öğrenmenin ve ifade etmenin en iyi yolu: hikâyeler
• Sosyal medyada, sinemada, edebiyatta hikâyenin işlevi
• Gündelik hayatta hikâye: “Hayatımı yazsam…”
• Hikâyenin tarihsel kökleri: Masallardan video oyunlarına
• Aristo: Dramanın öğeleri
• Champbell: “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu”

2. Kurmacanın temel kuralları

• Kurmacanın temel kuralları: Olay örgüsü, karakter vb.
• Karakterlerin motivasyonu
• Çelişkiler, tutarsızlıklar, çözümler
• Ana hikâyeler ve yan hikâyeler
• Sahicilik ve metnin gerçekliği
• Atmosfer oluşturmak
• Türlerarasılık
• Farklı türlerde anlatmak: roman, öykü, piyes, anlatı, biyografi, mektup vb.
• Kuralları bilmek ve yine de ihlal etmek

3. Kurmacanın esas kahramanı kim?

• Kahraman ve karakter kimdir: Karakter inşası ve perspektif
• Kahramanın rolü, işlevi ve yolculuğu
• Karakter türleri: Kahraman, anti-kahraman, yan karakterler

• Kahramanın özellikleri: Amaç ve motivasyon, psikolojik bütünlük, değişim/dönüşüm
• İçsel vs. dışsal çatışmalar

4. Kurmacanın anlatıcısı ve bakış açısı

• Her hikâyenin bir anlatıcısı var mı?
• Anlatıcının rolü ve işlevi
• Anlatıcı türleri: Birinci tekil, üçüncü tekil, güvenilmez anlatıcı vb.
• Açıklamak mı yoksa gizlemek mi?
• Anlatıcı tarafsız olabilir mi?

5. Olay örgüsü ve bazı yardımcı unsurlar

• Olay örgüsü: İskelet
• Klasik ve modern yapıya dair
• Olay örgüsünün temel dinamiği: Çatışma
• Nedensellik ve bağlantılar
• Gerilim ve merak
• Kırılma ve dönüm noktaları
• Yan olaylar ve alt öyküler
• Tempo ve ritim
• Sonuçlar ve çözümler

6. Zaman, Mekân ve Anlatı Teknikleri

• Zaman, mekân ve atmosfer
• Doğrusal ve doğrusal olmayan anlatı
• Mekânın işlevi

• Atmosfer oluşturma
• Anlatı teknikleri: Geri dönüş, iç monolog, bilinç akışı, paralel anlatı vb.
• Üslup

7. Diyalog ve Anlatı Dili

• Diyaloğun işlevi ve metne katkısı
• Karakterlerin kendi sözleriyle hikâyeye katılması
• Anlatıyı duraksatmamak, ritim kazandırmak: Gerilimi artırmak ya da mizah yaratmak
• İyi diyaloğun ve kötü diyaloğun özelliği
• Diyalog ve anlatı dili arasındaki denge
• Diyalog yazımında dikkat edilecek noktalar

8. Metni tamamlarken birkaç önemli detay

• İlk kıvılcımın işlevi: İpin ucunu yakalamak
• İlham mı yoksa masabaşı mesai mi?
• Okumak, izlemek ve üzerine düşünmek
• Farklı disiplinleri bir araya getirmek: İçeriğe dair bilgi edinme
• Kendinin editörü olmak: Metni gözden geçirmek
• Yeniden ve yeniden yazmak
• Kitap tamamlanır mı? Ne zaman tamamlanır?